Waarvoor zat Pieter Kabel (44) in Duitsland? Hij was op woensdag 2 oktober 1940 gearresteerd voor het verspreiden van een illegaal pamflet met het anti-Duitse gedicht ‘Vliegers die genade kennen’. Als reactie op de affiches die de Duitsers in de Maassluis hadden laten opplakken met de tekst ‘Engelsche vliegers kennen geen genade…’. Alleen al vanwege de timing sloeg dit Duits affiche de plank volledig mis, want het Duitse bombardement op Rotterdam stond iedereen nog op het netvlies gebrand. Uit verontwaardiging en woede werden affiches van de muren gescheurd en werd op grote schaal het volgende gedicht illegaal in omloop gebracht:
Vliegers die genade kennen
Door Hein van Oranje (pseudoniem van A. van Atten).Er kwamen vliegers aangevlogen,
Haast als lammetjes zoo zacht;
Die hebben vol van mededoogen,
’n Bezoek aan Rotterdam gebracht.
Ze lieten daar hun bommen vallen,
Door liefd’ en teederheid bezield…
De vliegers, die genade kennen,
Die hebben Rotterdam vernield!Daar werd een ziekenhuis getroffen,
(waarop een Roodekruisvlag stond!)
Daar was het, dat men alle eischen
van Recht en van Beschaving schond.
Daar stonden duizendtallen huizen
In weinig tijds in vuur en vlam…
De vliegers, die genade kennen,
Die bombardeerden Rotterdam!Daar werden vrouwen, grijsaards, kind’ren
Door dat GENADIGE geweld,
Bij ’t ijdel vluchten door de vuurzee,
Door vallend steen ter neer geveld.
Daar vluchtten angstig opgejaagden
Over de vuur’ge straten voort……
De vliegers, die genade kennen,
Die hebben duizenden vermoord!Vanuit de Rotterdamsche puinhoop
Stijgt fel en rauw de schelle kreet,
‘Zie en onthoud, wat hier geschied is,
Wie hier genade gelden deed!’
Die kreet weerklinke allerwege
Door ons geknechte Nederland:
De vliegers, die genade kennen,
Die hebben Rotterdam verbrand!
Voor het verspreiden van dit anti-Duitse gedicht, wat door de Duitsers werd gezien als een ‘strafbaar feit’ was hij op woensdag 13 november door het Duitse FeldKriegsGericht veroordeeld tot een gevangenisstraf van één jaar. Voor het uitzitten van zijn straf was hij half december overgebracht van het Haagsche Veer in Rotterdam naar de Zentralgefängnis in het Duitse Bochum. Een gevangenis waar heel wat Nederlanders zijn opgesloten geweest, vlak over de grens bij Venlo.
Op maandag 9 juni 1941 had de Maassluise politiecommissaris C. van Maris op verzoek van de echtgenote van Pieter Kabel, mevrouw D. Kabel-Mostert een ‘Verzoek om Gratie’ verstuurd aan de Maassluise Regeeringscommissaris G.M.C. Ort. Met het vriendelijke verzoek om deze met welwillend advies door te willen sturen aan het Reichskommissariat für die besetzten niederländischen Gebiete. Dit heeft Ort gedaan en het verzoek werd door de Reichskommissaris gehonoreerd, want Pieter Kabel kreeg drie maanden gratie en werd vrijgelaten uit de gevangenis in Bochum.
Tijdens de thuisreis van Bochum naar Maassluis, stuurde Pieter Kabel vanuit Arnhem het telegram naar huis om zijn gezin op de hoogte te brengen van zijn vrijlating en zijn verwachte tijd van thuiskomst. Grote vreugde, maar die beperkte zich niet enkel tot huize Kabel want de thuiskomst van de loodgieter ging als een lopend vuurtje door Maassluis. Zijn twee schoonzussen regelden een rijtuig om hun zwager bij het station mee op te halen. En door een aantal buurvrouwen kwam spontaan het idee om een huis-aan-huis geldinzameling gehouden voor bloemstukken en andere cadeaus.
Om kwart over vijf die middag kwam Pieter Kabel, na een lange reis eindelijk aan op het station Maassluis. Daar stonden zo’n 100 Maassluizers de loodgieter op te wachten. Tijdens de rijtuigtoer door de straten van Maassluis stonden meer dan duizend stadsgenoten, waardoor hij werd toegejuicht en toegezongen, langs de kant. Een aantal Maassluise scholen had zijn leerlingen vrijgegeven en ook bedrijven waren eerder gestopt met werken zodat iedere de kans geboden werd om de terugkomst van hun stadsgenoot te vieren. Bij de winkel aan de Dr. Kuyperkade was het één grote bloemenzee en ook hier weer vele Sluizers die de loodgieter op stonden te wachten. Al met al was de terugkomst van de Maassluise loodgieter een enorme happening.
Het laat zich raden dat de Duitsers niet zo blij waren met deze massale heldenontvangst die in hun ogen een behoorlijk anti-Duitse lading had. Zodoende werd Kabel in zijn huis opgezocht door de Maassluise politie samen met de Grenz-zoll polizei met het vriendelijk doch dringend verzoek om de feestelijkheden per direct af te breken. De vele bloemstukken (47), fruitmanden (5) en andere cadeaus werden geconfisqueerd en meegenomen. Zo ook de vele felicitatie- en wenskaarten, die zouden later nog een rol krijgen. De in beslag genomen bloemstukken en fruitmanden werden gegeven aan het ziekenhuis van de Ordnungpolizei in Rotterdam.
Een eerste strafmaatregel waar Maassluis mee te maken kreeg, werd op 3 juli bekend gemaakt door de Regeeringscommissaris Ort. Hij liet affiche’s in de stad ophangen waarop stond dat in verband met de gebeurtenissen de Maassluise bevolking zich vanaf die avond niet meer op straat mocht begeven of bevinden tussen acht uur ‘s avonds en vier uur ‘s morgens.
De Duitsers waren erop gebrand om een schuldige aan te wijzen voor het uit de hand lopen van de terugkomst. De felicitatie- en wenskaarten die waren meegenomen naar de Dienststelle van de Grenz-zoll polizei aan Dr. Kuyperkade 28, werden nader bekeken. Wat opviel was, dat het merendeel van de kaarten kwam van leden van de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). Maar er zaten ook ‘welkom thuis’ kaarten tussen van de dominees Bosman en Kloots. Dominee Bosman had ook nog speciaal bij Kabel thuis een dankdienst gehouden voor de familie. Ook werd het hoofdonderwijzer De Knegt aangerekend dat hij de leerlingen eerder naar huis had gestuurd. Hetzelfde gold voor een aantal Maassluise bedrijfseigenaren. De Duitsers hadden zich ook gestoord aan het feit dat de Maassluise politie in hun ogen zo laks was geweest met reageren. Met name de dienstdoende agent Jan Heijmans gaf hun de indruk deze anti-Duitse festiviteiten allemaal wel goed te keuren. Pas na ingrijpen van de Grenz-zoll polizei werden de wegen vrijgemaakt en werd de menigte uiteengedreven.
Op vrijdag 4 juli kwam er een reactie in opdracht van de Chef van de Aussenstelle van de Sicherheitsdienst (SD) in Rotterdam, Sturmbahnführer H. Moller. Er werden 20 Maassluizers gearresteerd, te weten: Pieter Spek (winkelier), Pieter Bergema (uitgever), Mr. Arie Poortman (advocaat), Murk Lels (directeur Van der Tak bergingsbedrijf), Antonia Christina Kastelein (apothekers-assistente), Jan de Knegt (hoofdonderwijzer van de Prins Bernhardschool), Willem van Splunter (onderwijzer), Maria Zwijnenburg (onderwijzeres), Ds. Johannes Jacobus Kloots (Hervormd predikant), Ds. Adrianus Jacobus Bosman (Hervormd predikant), Jan Molenaar (administrateur), Johannes van Velden (winkelier), Pieter Abraham Schwartz (oud-burgemeester), Gerard Warnaar (winkelier), Hendrik Johan Marcus (typograaf), Frank Schellenboom (boekhandelaar), Jan Adrianus Heijmans (politieagent), Cornelis Jacobus Martinus van der Hidde (kantoorbediende), Ds. Johannes Hendrik Rietberg (Gereformeerd predikant) en Bastiaan van den Engel (procuratiehouder).
De 20 Maassluizers werden door de SD verantwoordelijk gehouden voor de op 1 juli 1941 ontstane anti-Duitse feestelijkheden bij de terugkomst van Kabel. Misschien hoopten de nazi’s het opkomende verzet in Maassluis te kunnen indammen en af te schrikken door deze gijzelaars weg te voeren naar het Noord-Hollandse Kamp Schoorl. Dit kamp was tijdens de mobilisatie in 1939 door het Nederlandse leger gebouwd om er gemobiliseerde militairen onder te brengen en bestond uit houten barakken. Na de capitulatie was het kamp een maand in gebruik door de Wehrmacht, maar al snel werd het ingericht als interneringskamp voor niet-Nederlanders die ten tijde van de Duitse machtsovername in Nederland verbleven. Vanaf begin 1941 werd het officieel bekend als ‘Polizeiliches Durchgangslager Schoorl’, het eerste kamp dat de nazi’s in Nederland inrichtten. Na Schoorl volgden al snel de kampen Amersfoort, Westerbork en Vught. Het kampregime was niet heel streng, er is niemand overleden. Wel is bekend dat de kampcommandant SS-Untersturmführer Karl Berg soms communisten en Joden treiterde en mishandelde, maar dat waren excessen. Opvallend was wel dat hier veel politici als ARPers, CPNers, CHUers en voormannen van de vakbond CNV vastzaten.
Gelukkig keerden de gearresteerde stadsgenoten in de tweede helft van september 1941 een voor een terug naar Maassluis. Druppelsgewijs, waarschijnlijk om een herhaling van feestvreugde als op 1 juli te voorkomen. Dit in tegenstelling tot wat staat in deel 5 van het boek uit de serie ‘Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog’ van dr. L. De Jong. Want hierin staat dat de groep later nog zou zijn overgebracht naar Kamp Amersfoort. Dit is dus niet waar.
Afsluitend kunnen we constateren dat deze reactie wederom aantoont hoe weinig de Duitse machthebbers konden hebben. Wat begon met een anti-Duits gedicht en een jaar gevangenschap van een Sluizer, eindigde met de arrestatie van 20 stadsgenoten.